In het vorige stukje zeg ik dat de documentaire over het leven van mijn collega-MS'er ook over
mijn leven gaat. Omdat zijn situatie zo lijkt op die van mijzelf, kan ik me heel erg goed inleven in zíjn beperkingen, gevoelens, gedrag en wensen.
Maar je volledig inleven in iemands situatie is volgens mij absoluut onmogelijk en zelfs ongewenst. Ieder mens kan alleen zijn eigen leven léven.
Stél u zou mij persoonlijk kennen, of u kijkt naar het filmpje uit het vorige stukje, en u ziet onze worsteling met het leven, dan komen daarover ongetwijfeld emoties of gedachten bij u opborrelen. En u kunt zich misschien een beetje voorstellen wat bepaalde beperkingen met u zouden doen.
Maar als je het niet zélf hebt meegemaakt, kán dat eigenlijk helemaal niet.
In mijn coachpraktijk heb ik van talloze mensen heel indringende verhalen gehoord. Goed luisteren en een redelijk groot inlevingsvermogen hielpen me bij de gesprekken. Maar hoe goed ik me ook kon verplaatsen in het leven van anderen, uiteindelijk ligt de grens van het volledig invoelen bij je eigen ervaringen.
De emoties die je voelt bij het zien of horen van het verhaal van iemand anders, zijn jouw éigen emoties. Jouw perceptie. Misschien zelfs jouw projectie.
"Ik kan me dat zo goed voorstellen....", dat vind ik dus niet een erg realistische reaktie op het verhaal van iemand.
Stél, iemand is blind. Of doof. Ondanks ál mijn andere beperkingen kan ik me beslist niet voorstellen hoe dat zou zijn. Gelúkkig maar!
Gelukkig heeft ons inlevingsvermogen dus grenzen.....
Maar onze empathie leidt er wél toe dat we ons fysiek kunnen verplaatsen in iemand die bijvoorbeeld pijn heeft. Of gaapt. Lacht. Walgt, etc.
Als je ziet dat iemand zich in de vingers snijdt, dan voel je dat als het ware in je eigen vinger. Je trekt je hand weg, houdt je adem in van de schrik en begint te gillen.
Spiegelneuronen zijn de neurologische basis van empathie, sympathie en ons vermogen van iemand te houden. ‘Wie anderen niet intuïtief durft te vertrouwen, hun indrukken niet spontaan in zichzelf kan navoelen, gevoelens niet spiegelen kan, die heeft het zwaar in de liefde,’ schrijft Joachim Bauer in Warum ich fühle, was du fühlst.
Dat lijkt me erg waar.
Maar tegelijkertijd is het in een coachgesprek niet erg effectief om met een cliënt mee te huilen.
Empathie, inlevingsvermogen, heeft dus voor- en nadelen.
Het mooiste is het als je kunt schakelen tussen enerzijds je inleven in een ander mens en anderzijds bij jezelf blijven als dat verstandiger is.
En laten we a.u.b. nóóit meer die walgelijke vraag stellen of je liever doof of liever blind zou willen zijn.
Je wilt beide niet zijn!
CITAAT:
If your emotional abilities aren't in hand, if you don't have self-awareness, if you are not able to manage your distressing emotions, if you can't have empathy and have effective relationships, then no matter how smart you are, you are not going to get very far.
Daniel Goleman
We need somebody who's got the heart, the empathy, to recognize what it's like to be a young teenage mom, the empathy to understand what it's like to be poor or African-American or gay or disabled or old - and that's the criterion by which I'll be selecting my judges.
Barack Obama
I always think that if you look at anyone in detail, you will have empathy for them because you recognize them as a human being, no matter what they've done.
Andrea Arnold
Artificial intelligence is growing up fast, as are robots whose facial expressions can elicit empathy and make your mirror neurons quiver.
Diane Ackerman
