Kan tegenwind twee zielen in hetzelfde water samenbrengen en gelijk laten ópvaren?
Ál laverend op weg in dezelfde richting? Dán eens krijgt de één meer ruimte in de smalle vaargeul, dán weer de ander.
Zéker!
Het zou best wel eens zo kunnen zijn dat gelijk leed voor gelijkgestemdheid zorgt. Voor beter onderling begrip.
In de afgelopen week had ik een lieve vriendin op bezoek, om me gezelschap te houden. We kennen elkaar al jaren, en weten wat we aan elkaar hebben.
En ik ben blij met haar; natuurlijk in de eerste plaats omdat ik haar graag mag en ook omdat ze altijd voor me klaarstaat. En me bovendien verdraagt, zoals ik ben.
Hoe kan het eigenlijk dat twee zielen elkaar kunnen verdragen?
Er bestaan verschillende vormen van verdraagzaamheid.
In een twee-eenheid is er een directe noodzaak: je leeft zó dicht op elkaar dat je wel ruimte móet geven, elkaar moet respecteren, elkaar in waarde moet laten, om het samen-zijn draaglijk te houden. Daar heb je geen verdrag voor nodig; het gezonde verstand, het onderlinge vertrouwen en de band die je met elkaar hebt zijn voldoende om dat zo te doen.
Hoewel, echt eenvoudig is dat nooit.
Als het anders-zijn van twee mensen onder één dak al een wilsbesluit vergt om elkaar te aanvaarden en respecteren, hoe moeilijk kan het dan wel niet zijn om je buren, wijkbewoners, stadgenoten, mede-landers, etc. tolerant tegemoet te treden?
Sinds Willem van Oranje ‘vrijheid van geweten’ tot een van zijn strijdpunten maakte, beschouwen we onszelf als een tolerant volk.
Zijn we dat ook écht?
Waar begint en eindigt onze verdraagzaamheid?
Wanneer iemand te dichtbij komt? Als we iets van onze "eigenheid" dreigen te moeten inleveren?
En in hoeverre accepteren we daarin tweerichtingsverkeer?
Bij de Vrede van Utrecht is in 1713 door verschillende naties een verdrag getekend, waarmee aan anderhalve eeuw van twisten en godsdienstoorlogen een einde werd gemaakt. Het succes was mede te danken aan de gelijkwaardige behandeling van overwinnaar en overwonnene en het grote belang dat werd gehecht aan het behoud van het machtsevenwicht.
"Live and let live" uit overtuiging en bewuste keuze.
Staan we daar echt nog steeds achter?
De affaire Charlie Hebdo ligt al weer enige tijd achter ons. De algemene tendens was toen dat onze vrijheid van meningsuiting het grootste goed is. En inderdaad, te mogen zeggen wat je denkt, is ongelooflijk belangrijk. Het houdt de harten rein, en de relaties met de medemens gelijkwaardig en open.
Maar daarvoor is dan wel wederzijdse openheid en respect nodig.
In je huiskamer weet je dat je je partner, kinderen, familie en vrienden niet kunt kwetsen, zonder consequenties.
Open gesprek, constructieve kritiek: já!
Onfatsoen en kwetsen: néé!
Van mij mogen cartoonisten dus kritisch zijn en plagen, maar binnen de grenzen van de normen en waarden die in het kader van de Rechten van de Mens zijn vastgelegd.
Bevolkingsgroepen en religies verketteren: dat deden we hier in het westen in de Middeleeuwen. Inquisitie, kruistochten, dat zouden we toch achter ons moeten hebben gelaten.
Een cartoon die bewust kwetst, is volgens mij uit dezelfde arrogantie van het "beter-weten en beter-zijn dan de ander" geboren. Hebben we wel iets bijgeleerd in de afgelopen eeuwen?
Léren en blijven leren als basis van het humanisme. Men blijft jong én wijs zolang men zich nog allerlei nieuwe ideeën en gedragspatronen eigen kan maken en kritiek kan verdragen.
En ons innerlijke morele vaarbewijs houdt ons daarbij op koers.....
*****
Händel, Utrecht Te Deum, en Utrecht Jubilate:
Voor H.M.
Dank voor je goede zorg
En de inspiratie:)
***
CITATEN:
What is tolerance? It is the consequence of humanity. We are all formed of frailty and error; let us pardon reciprocally each other's folly - that is the first law of nature.
Each man can learn something from his neighbour, at least he can learn this, to have patience with his neighbour, to live and let live. - Charles Kingsley
Tolerance implies no lack of commitment to one's own beliefs. Rather it condemns the oppression or persecution of others.
